Desen csens es mer ons sculdech

The oldest land register of Alden Biesen 1280-1344

 

De joer ons Heren M CC LXXX, due wart det buec begonnen.
Desen csens es mer ons sculdech en senter Meis dage

(Huselt)

Godefert der Molnere, van Huselt, IIII s. ende II capune van I hostat, ligt ten Bruke op de strote agter Gertruden Louben wifs hof, ende was Prumarts van Werme.

(Grimerdingen)

Reinere van Grimerdingen Snoet vuets neue, IIII d. ende I Louinsche o. ende koren van XXII ruden lants, lighen te Boslo, ende woren Gicebrechts van Kuckels berge.

(Werme)

Herbort van Werme, XVII s. ende VI d. van onser woningen te Werme, die Prumarts was, ende van V ruden lants, lighen neuen den seluen hof te dorp wert.
Willem van den Kerchoue, van Werme, IIII s. ende IIII capune van i houe, ligt te Werme, ende was Herborts van Werme.

(Ketsingen)

Johan van Ketsingen Godeferts soen en de Gruue, I d. van X ruden lants, lighen te Ketsingen en Baiarts kule, ende woren sins vader.

(Rudekouen)

Heilule Kuckels, van Rudekouen, V o. ende koren van XII ruden lants ; des ligt VII ruden bi Rudekouen ende V ruden te Boslo, ende woren Heinrics Kuckels.
De monke van Herkenrode, V d. van XII ruden lants, lighen bi Reke, ende woren Gerats van Reke; die teende es onse van denen XII ruden lants.
Sibe Heisters wif was, van Rudekouen, I d. van VI ruden lants, lighen te Moster meer, ende woren hors vader.
Amont Helt, van Rudekouen, IIII d. ende koren van I bunre lants, was Gicebrechts van Berge Cloes bruder; des ligt VII ruden te Perken ende V ruden op Grebben berch ende VIII ruden op Stocacker.

(Bisen)

Heinric Trudens soen, van den Bisen, III d. ende o. ende koren van XVII ruden lants ; des ligt X ruden op Grebben berch ende VII ruden te Blossloe.
Heilule Heinrics wif Swarten was, van den Bisen, IIII d. ende I kopey a ende koren van I bunre lants ; des ligt VI ruden te Gardegruuen ende VI ruden bi den Egtbampt ende III ruden ende I halue bi Stocacker ende II ruden ende I halue bi dBiloec ende II ruden bi Perken.
Adoem der Snidere, van den Bisen, IIII d. endeIII kopeie ende koren van XXIIII ruden lants ; des ligt XIIII ruden bi den Egtbampt ende V ruden bi dBiloec ende III ruden agter Paridons hof ende II ruden bi der Heiden.
Ide Willems wif sBeckers, van den Bisen, IX d. van XXV ruden lants; des ligt X ruden agter Wentersberch op de strote ende X ruden op Langloberch ende V ruden ter Lect.
Johan der Bartscere, van den Bisen, II Louinsche ende koren van VII ruden lants, lighen ane Stocacker, ende woren Gicebrechts van Berge.
Nese ende Lutgart Nesen kendere woren, van den Bisen, II d. ende I Louinsche o.  ende koren van XII ruden lants, lighen te Perken vore Heegen.

(Kuckelsberge)

Woutere van Kuckels berge, IIII d. ende o. ende koren van XXII ruden ende I halue lants ; des ligt X ruden bi Perken strote ende V ruden agter sin hof te Berge, ende woren Lambrechts sWeuers, ende VII ruden ende I halue te Bosslo ane Vulen vlasgart, ende woren Heinrics Trudens soens.[...]


(Huselt)

De joer ons Heren M CC LXXX ender octauen van poschen, due wart det buec begonnen.
Desen pagt es mer sculdech den bruderen van den Bisen erfeleke ende es Tongersche mote.
Jute Gothelpen wif was, van Huselt, III mudde roghen Tungers, te Huselt te leuerne en sente Andris dage, die we ver hore gelden den besscope te Huselt van horen nuwen roet lande.
Item die selue Jute IIII vaet roghen Tungers, te Huselt te leuerne en ligtmes dage, die we vor hore gelden den besscope te Huselt, van horen huflande.
Grite Lukarts wif was, van Huselt, IIII vaet ende III cop roghen Tungers, te Huselt te leuerne en ligtmesdage, die we vor hore gelden den besscope te Huselt van horen huflande.
Thideric Keisers son, van Huselt, I mudde roghen Tungers, ten Bisen te leuerne en sente Andris dage, van sinre hostat te Huselt. Dat I mudde roghen cogte Woutere der Groete weder Heinman Keisere.
Enkens son Moncs, van Huselt, II mudde roghen Tungers, Tongren te leuerne en sente Andris dage [...]

(Authuselt)

Johan van der Molen, van Authuselt, IIII vaet ende III cop roghen Tungers, Tungren often Bisen te leuerne, van VI ruden lants ; des ligt V ruden bouen sin hof tAuthuselt ende I rude neue sin hof tAuthuselt.

(Grimerdingen)

Heinrics wif was van Grimerdingen bi Repen, IIII vaet roghen Tungers, Tungren te leuerne, van XXII ruden ende XV ropruden lants, lighen te Herne neder de Tobben op dOberch.
Heinrics kendere van Grimerdingen, IIII mudde roghen Tungers, Tungren te leuerne, van IIII ruden bamde, ligt te Grimerdingen bi onsen bampt, ende van I hostat, ligt te Grimerdingen ende was Gerats Scenatsen, ende van XLII ruden lants luttel me of men, lighen te Grimerdingen bi de hostat ende heit der Hofacker.

(Rudekouen)

Gicebrecht Middelere, I mudde roghen Tungers, ten Bisen te leuerne, van I bunre lants, des ligt XVI ruden ter Lect ende IIII ruden bi Rudekouen.
Alsis wif van Rudekouen, i mudde roghen Tungers, ten Bisen te leuerne, van hore hostat te Rudekouen. Dat I mudde roghen cogte Bertelein der Smet.
Johan Vowinkel ende Willem Surinc, IIII vaet roghen Tungers, ten Bisen te leuerne, van hore hostat te Rudekouen die hors vader was.

(Werme)

Herbort van Werme, I cop roghen van V ruden lants. Denen cop roghen gelde we den bisscope te Huselt vor heme van hufkorne.

(Elderen)

Merten Groet dume, van heren Godenuls Elderen,  IIII vaet roghen Tungers, tElderen. te leuerne, van X ruden lants ; des ligt V ruden op den Hoegen gragt tElderen ende V ruden neder Kirbosch.

(Loen)

Kateline van Colmont ende Marie hor dogter, IIII mudde ende III vaet roghen Tungers, van III bunren onderhalue rude men lants, lighen te Pideringen ende woren hors selfs. Van desen korne gelde we vor hore III vaet roghen Tungren tOnser Vrouwen werke ende IIII vaet roghen Tungren Senter Katelinen werke ende, IIII vaet roghen Tungren Senter Katelinen pape ende III mudde roghen ons seluer die we Gicebrechte Bollen van Pideringen af quiden om XII marc. [...]

 

Het oudste goederenregister van de kommanderij van Oudenbiezen (te Rijkhoven, Belgisch-Limburg), dat hier uitgegeven wordt, berust op het Rijksarchief te Hasselt, fonds Oudenbiezen, oud fonds no 444 [...]. Dit lijvig register van 182 folio's werd aangevangen in 1280 en door diverse handen tot 1344 voortgezet.
Het goederenregister is bijna geheel in het Nederlands, dus in de Limburgse streektaal, gesteld. Daardoor is het belang ervan voor de Nederlandse taalkunde buitengewoon groot. Het is, binnen het Nederlandse taalgebied, veruit het omvangrijkste in origineel bewaarde dokument in de volkstaal nit de 13e eeuw. Voor Limburg kan de waarde ervan niet hoog genoeg aangeslagen worden. [...].
De transcriptie is in hoofdzaak diplomatisch : u en v werden afgedrukt zoals in het handschrift, afkortingen werden opgelost doch (behalve in ondubbelzinnige Latijnse woorden) gecursiveerd. Hoofd- en kleine letters werden evenwel genormaliseerd volgens het huidig gebruik. Ook de interpunctie is modern, hoewel zij zo dicht mogelijk aansluit bij die uit het handschrift. De randtitels werden tussen ( ) geplaatst.
abies3.jpg
abies4.jpg

Quoted p. 9-10 & 41-42  (and coments p. 5 and 7)  from: J. Buntinx & M. Gysseling, Het Oudste Goederenregister van Oudenbiesen (1280-1344),
Onomastica Neerlandica

  • I, Tekst
    Nomina Geographica Flandrica, Studiën XII
    1965, Brussel, Standaard Boekhandel
    published as nr. XI of the "Werken (Vlaamse afdeling) uitgegeven door de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie"
    359 pp.
  • II, Woordindices
    samengesteld door F. De Tollenaere & W. Pijnenburg, met medewerking van A. Vennix & H.T. Wong,
    Nomina Geographica Flandrica, Studiën XII,2
    1977, Leuven, Instituut voor Naamkunde & Uitgeverij Peeters
    also published in the series "Bouwstoffen voor een Woordarchief van de Nederlandse Taal" of the "Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden", 403 pp


Alden Biesen

In 1220 Count Arnold III of Loon gave the chapel of Biesen and some territory around it to the Deutschorder. The order used the land for constructing an hospital castle for taking care of their wounded and handicapped members, returning from the cruisades.
Around 1300 the castle was turned into a "Landkommende", or a capital place for other dependencies of the Order.
In 1797 during the French occupation, the territory was confiscated and came into private hands. In 1971 the castle was bought by the Flemish regional government, has been restored and is actually turned into an exhibition centre.
The castle is situated in the Belgian Province of Limburg, in the former municipality of Rijkhoven (actually merged with Bilzen).

abies1.jpg
picture af the castle of Alden Biesen,  "foto J. Harsch", scanned from the newspaper "Het Belang van Limburg, Feb 1, 2003, p. 53".
The numbers refer to (in Dutch):
1 - Gasthuis
2 - stallingen
3 - buitenhof
4 - schuur van de pachter
5 - slotkerk
6 - zuilengalerij
7 - voorhof
8 - rentmeesterskantoor
9 - rijschool
10 - tiendschuur
11 - waterslot
12 - oranjerietuin
13 - tuin van de landcommandeur
14 - Engels park
15 - Maastrichter allee
16 - abies2.jpg
                     Apostelhuis
17 - Hertenwei

This page is created as illustration for our pages about Dutch as writing language in the Schelde-Maas-Rhein area.
Updated: 1996-06-20; 2000-11-27, 2003-02-02, relocated to the Combell server on 2020-10-25
Some texts may be affected by copyrights and eventually need to be removed from this server in the future
© Roger Thijs, Euro-Support, Inc.