Text in bold in the dialect of Bilzen.
The Dutch version in italics is a free version, not a word to word
translation.
| Part 9 "Iëver 't Begeinef, de Borrebêrg op ên zau noë zeines." of a series: "De Joeng wao met niks voertgoeng en met niks tregkoem." | 9. Over het Begijnhof, de Borreberg op, en zo naar huis. |
| ... 't Doaglich begos al aof te
gon. De Joeng bekiekde z'n peziese èns ên (h)ae bedaach, at
ter naeve de graute wènning van Peumans aofgoeng, dat ter zau zèkker
on de Borrebêrg zoo geroake. Dan wor ter gauw te zeines. (H)ae trok
op, want (h)ae vielde ooch z'ne maog rèklemiëre: (h)ae (h)ao
(h)oenger gekriëge.
|
... Het daglicht werd al minder.
De Joeng keek eens goed rond om zich te oriënteren. Hij dacht dat hij
met langs de grote hoeve van Peumans te gaan, zeker aan de beek, zeker aan
de "Moer" en de Borreberg zou aankomen. Hij trok op want ook zijn maag rammelde:
hij had nu wel erg veel trek gekregen.
|
| (H)ae vertrok op ze gemoak, waandelentêrre. (H)ae goeng waaj gezaag naeve de wènning aof van Peumans. Tiëgeniëver daaj wènning stond 't (h)aus van de joenge Van Herckenroy, 'n (h)eiren(h)aus! (H)ae koem naeve den élletrik-sentral dér ên zau iëver de brèg. Èn (h)ar wor op 't Begeinef. On de lènkerkant loechte nog de aa begaajnen-(h)aajskes. Raechts stonte, den (h)eile kant vol, de nauw (h)aajs dér 't Zwat van Wijnants gebood. 't Lèste (h)aus lènks, de pasteraaj van de pestaür van 't Begeinef, ên dan 't kérkske. | Hij wandelde rustig verder zoals gezegd langs het erf van Peumans, waar tegenover de winning van de jonge Van Herckenrode stond, een echt herenhuis. Hij kwam langs de electriciteitscentrale en over de brug kwam hij dan op her Begijnhof. Op de linkerzijde bevonden zich nog de oude begijnenhuisjes en rechts een reeks nieuwe huizen die door 't Zwart van Wijnants werden gebouwd, het laatste huis aan de linkerkant, de pastorij van de pastoor van het Begijnhof en dan het kerkje. |
| Van vaeres (h)ao ter al tiëge 't lèste stèk "Moer" aongekiek. On de begeinefkant wor dae mèt streik beplant ên van boëve trop stonte twei raaje waeë, noks. De stamme wore twei meiter (h)aug, mê doe worre geen blaer mei op: de wisse worre gekap. Bau de wisse stonte worre nau alleen mêr knoebbele te zien. | Verder zag hij al het laatste stuk van de "Moer" die van de Begijnhofkant beplant was met wilgen. De stammen waren twee meter hoog en zonder bladeren, de wissen waren gekapt |
| (H)ae koem on 't aad kérkske. Doë wor nie viël mei aon te zien. De twei boëg-vinstere worre (h)aaf taugemêts, de gaevel gewit. Ên boëve de boëg van de dobbel èngangsdiër (h)aoë ze gesjilderd èn zwatte lètters: "SLACHTHUIS". | en zo bereikte hij het kerkje. Er was nog weinig aan te zien. Een witte gevel, rode pannen, twee half dicht gemetselde romaanse ramen, een dubbele deur en boven het halfrond boven de deur het opschrift "SLACHTHUIS". |
| Vér de gaevel, on wiëskante van de diër, stonte op 'ne meiter of twei vaneenoaf, on ieleke kant, twei ron blèk blooë steen, aa kilomeiterpole. Ze worre 'ne meiter of onder(h)aaf (h)aug ên tèsse êlke twei pole wor 'n dikke eizere baar èngewérk. Doe-aon bonte de slachters de kie, sjiëp of aander vei vas èn aofwaachting dat ze geslach woënte. | Links en rechts van de deur stonden enorme oude arduinen kilometerpalen, waarin ijzeren stangen waren aangebracht. Daaraan werd het wachtend vee vastgebonden. |
| Waaj de Joeng doë aonkoem wor doë 'n joeng koe, 'n viës, vasgebonne mèt e zeel. Woënd de viës iet gewaor van wao 'r te waachte stond, of wol ze alleen mêr los vér gon te graoze op te bêrm van de Moer? Wae zal 't zègge? Èn ieder geval, de viës trok on 't zeel, (h)êlder ên (h)êlder, terweïl ze (h)érre kop zjoeggelde vér nog mei fors te doen. Los rokde ze nie, mê de knoop èn 't zeel woënd mêr klènder ên klènder. De Joeng goeng wat graos reepe ên goide dat vér de beis. Daaj wol dat èn (h)ér maül pakke, ên nau leerde ze on 't zeel noe onder tau. Ze wos zoe kot gebonne dat ze nie on 't graos kos... | Toen de Joeng eraankwam merkte hij een vaars die met een dik touw aan een van de staven was vastgeknoopt. Het dier, dat mogelijk een voorgevoel had en rook wat haar te wachten stond, trok uit alle macht om los te komen. Resultaat: de knoop in het touw werd kleiner en kleiner. De Joeng dacht het beest wat genoegen te verschaffen met wat gras en rukte een handvol uit de berm van de "Moer". Hij wierp het voor de vaars neer. Die probeerde er met haar lippen bij te geraken, maar het beest was te kort gebonden. |
| Op tat memênt koem 'ne graute,
stroese man mèt e zoer opzich aut te diër. (H)ae goenk op te
viës aof ên begos on 't zeel te vreegele vér de knoop los
te kreige. Zoevel te fèlder as te man vreegelde, zoevel te fèlder
at te viës trok. De Joeng meinde dat 't memênt gekoëme wor
vér ze woëd te plassiëre, ên zaag: "God zal ze gebonne lotte!" |
Op dat ogenblik kwam er een grote,
struise man met een streng uiterlijk uit de deur en liep op de vaars toe.
Die trok toen nog harder achteruit. De man begon aan de knoop in het touw
te wriemelen, en hoe meer hij dat deed, hoe harder de koe trok. De Joeng
dacht dat het ogenblik gekomen was om "het woord te spreken" en zei gewichtig: "God zal ze gebonden laten!" |
| De man on 't zeel wor geene gemaekeleke, dat koste zien on z'n bree sjoore, on z'n (h)aan waaj sjoeppe, on ze raud gezich, on z'n moets wao sjeef op z'ne kop stond, on z'n sjêrpe doenkel ooge. (H)ae (h)oel êfkes op mèt op z'n toebbaksjik te beite. (H)ae (h)olde (h)eïl diep oëm ên terweïl dat ter noë de Joeng bliëf kieke, spaajde ter 'n klatter zwat toebbaksnaot iëver de baar ên de koekop voert zjus vér de viet van de Joeng. | De man aan het andere einde van het touw was geen gemakkelijke, dat kon je merken aan zijn brede schouders, zijn grote sterke handen, zijn rood aangelopen gezicht, zijn pet die scheef op zijn hoofd stond, en aan de scherpe blik die priemde uit zijn donkere ogen. Hij hield even op met op zijn tabakspruim te kauwen, haalde heel diep adem, en zonder de Joeng uit het oog te verliezen spuwde hij een grote kwak tabakssap tussen de Joeng zijn voeten neer. |
| - "Foi joeng!" zaag te man, mèt
'n stèmzo diep dat ze wol aut z'ne onderbauk moes koëme, "foi
joeng, dat maoste nie zègge!" - "Wao moet ich tan zègge?" vroeg te Joeng. De man kiekde 'm aon van (h)eil (h)aug: - "Niks, kojjoeng, maok tich noe toeres!" |
- "Foei" zei de man, met een stem
zo diep dat ze wel uit zijn onderbuik leek te komen, "Foei jongen! Dat mag
je niet zeggen!" - "Wat moet ik dan zeggen?" klonk het bedremmeld. Het antwoord kwam van indrukwekkend hoog en liet aan duidelijkheid niets te wensen over: - "Niets, snotneus, maak dat je hier wegkomt! Naar huis zeg ik je!" |
| On de menier waaj de man dat zaag koste (h)eire dat 't zèkker gin invetaose wor vér e pintsje te gon drènke èn de "Café Slachthuis". De Joeng vertrok waaj 'ne peil aut 'ne boëg, de bêrm van de Moer op, tèsse de twei raaje kapwaeë dér, noe boëve. Zau koem ter op de Brèsstroët. Baute ojjem van 't loope koem ter bei Vaoder aon. (H)ae loet zich op 'ne stoel valle, bleek van d'eemoose ên van 't loope! | De Joeng schoot weg als een pijl uit een boog, de berm van de Begijnhofmoer op, tussen de dubbele rij kopwilgen door naar boven. Zo geraakte hij uiteindelijk op de Brugstraat en kwam, buiten adem van het lopen en enigzins wit om de neus, bij Vader aan, waar hij zich op een stoel liet neervallen. |
| - "Wao (h)èbste?" vroeg Vaoder. - "Niks!" antwoëdde de Joeng. Zau wor de Joeng aongekoëme. Mèt niks wor ter voert gegange ên mèt niks wor ter trèggekoëme. Bilzen, 11 januari 1995 |
- "Wat heb je?" vroeg vader. - "Niets!" antwoordde de Joeng. Dat was de geschiedenis van de Joeng. Met niets was hij vertrokken en met niets was hij weer thuis gekomen. |
Both versions quoted from:
Bilisium, Tijdschrift voor Heemkunde, Bilzen, vol. 21, nr. 3, June
1996, pp. 2966-2968
This page is created as illustration for our pages about languages spoken in Belgium
Updated: 1996-08-19, 2000-11-28, transfer to Combell server on 2020-210-27
.
Some texts may be affected by copyrights and eventually need to be removed
from this server in the future